نظام مهندسی

شاخص تعدیل چیست؟

شاخص تعدیل آحاد، یک ابزار اساسی در صنایع و پروژه‌ها برای هماهنگی قیمت‌ها و هزینه‌ها با تغییرات بازار و شرایط روز استفاده می‌شود. این شاخص‌های تعدیل منتشر شده به صورت دوره‌ای، نشان دهنده تغییرات میانگین قیمت‌ها و هزینه‌ها در طول زمان هستند.

معمولاً، این شاخص‌های تعدیل توسط سازمان‌های مربوطه با استفاده از اطلاعات اقتصادی و مالی فعلی تعیین می‌شوند. آن‌ها به عنوان ابزار اصلی در مدیریت پروژه‌ها و قراردادهای بلند مدت مورد استفاده قرار می‌گیرند تا از تاثیرات تغییرات در هزینه‌ها و قیمت‌ها در مخاطبان محافظت کنند و بهره‌وری اقتصادی را تضمین کنند.

این مفهوم در صنایعی مانند ساخت و ساز، قراردادهای دولتی و صنایع دیگر که تغییرات قیمت‌ها و هزینه‌ها می‌تواند اثرات مالی قابل توجهی داشته باشد، اهمیت زیادی دارد.

انواع شاخص تعدیل عبارتند از:

1. شاخص رشته‌ای تعدیل:
 شاخص رشته‌ای تعدیل، نسبت به دوره پایه نشان می‌دهد چگونه قیمت‌های واحد اقلام یک رشته از فهرست واحد پایه در هر دوره تغییر می‌کند. از این شاخص برای محاسبه تغییرات قیمت‌ها در رشته‌های مختلف اقلام مورد استفاده می‌شود.

2. شاخص فصلی یا شاخص گروهی تعدیل:
شاخص فصلی، یا شاخص گروهی تعدیل میانگین تغییرات قیمت‌های واحد اقلام یک فصل از فهرست بهای واحد پایه را نسبت به دوره پایه نشان می‌دهد. این شاخص برای تعیین تغییرات قیمت‌ها در اقلام مختلف یک فصل خاص از فهرست واحد پایه استفاده می‌شود.

3. شاخص کلی تعدیل:
شاخص کلی تعدیل، میانگین تغییرات قیمت‌های واحد اقلام تمامی فهرست‌های واحد پایه در هر دوره را نسبت به دوره پایه نشان می‌دهد. از این شاخص برای تخمین تغییرات کلی قیمت‌ها و هزینه‌ها در پروژه‌ها استفاده می‌شود.

اطلاعات این شاخص های تعدیل به کارفرماها و پیمانکاران کمک می‌کنند تا تغییرات قیمت‌ها و هزینه‌ها را در طول زمان مدیریت کرده و بهره‌وری اقتصادی پروژه‌ها را تضمین کنند. همچنین، شاخص دوره کارکرد یا انجام کار، یک معیار در مدیریت پروژه‌ها و قراردادهای ساختمانی است، که بر اساس تاریخ واقعی اجرای کارها محاسبه می‌شود.

روند تهیه صورت وضعیت تعدیل

در فرآیند تهیه صورت وضعیت تعدیل، اول مبالغ تعدیل براساس صورت وضعیت‌های تائید شده توسط کارفرما محاسبه می‌شود. بعد، صورت وضعیت کارکرد ارائه می‌شود و پس از تایید مبالغ، اقدام به تهیه صورت وضعیت تعدیل می‌شود.
مهم‌ترین عامل در این فرآیند، تعیین دوره‌های کارکرد مربوط به هر صورت وضعیت و رعایت تبصره بند 5 از بخشنامه تعدیل است. بر اساس این تبصره، تعیین دوره‌های سه ماهه براساس تاریخ واقعی انجام کارها در کارگاه صورت می‌گیرد، و سایر زمان‌ها مثل تاریخ تهیه و ارسال صورت وضعیت ملاک عمل نیستند. این تعیین دوره‌ها مرتبط با انتخاب شاخص‌های متناسب است و باعث محاسبه صحیح ضریب تعدیل و تعیین رقم ریالی تعدیل مربوط به هر دوره می‌شود، که در آخر، رقم ریالی تعدیل به درستی محاسبه می‌شود.